Evklid

[[Fayl:Euklid2.jpg|280px|súwret]]
Tuwılǵan sánesi
Qaytıs bolǵan sánesi	неизвестно

Evklid

Evklid (grek.: Εὐκλείδης) (shama menen biziń eramızǵa shekemgi 325 – 265 jıllar) Mısırdaǵı Iskenderiya (Alexandria) qalasında jasaǵan áyyemgi grek matematigi. Ol haqqında az maǵlıwmat belgili bolsada, adamlardıń pikirinshe, ol Mısırda Ptolomey I faraon bolǵan waqıtta jasaǵan.

Kóplegen adamlar Evklidti matematikanin' áhmiyetli bólimi bolǵan geometriyanın' atası dep esaplaydı. Onıń eń ataqlı jumısı bul Elements (Elementler). Kópshilik bul kitaptı tarıyxtıń eń belgili oqıwlıq kitabı dep esaplaydı. Kitap aksiomalardıń (hámme durıs dep esaplaytuǵın zatlar toparınıń) kishkene toparı menen baslanadı. Evklid usı aksiomalar tiykarında geometriyalıq obyektlerdıń hám pútin sanlardıń ózine tán belgilerin kórsetip beredi. Ol jańa joqarı pikirler bul pás pikirlerden durıs ekenligin dáliyllep beredi. Bul aksiomalıq metod dep ataladı.

Evklid jáne konus kesiliwleri, sferikalıq geometriya ha'm kvadrat tegislikler ústinde jumıslar jazǵan.

Onıń qay jerde hám qashan tuwılǵanı hám qalay qaytıs bolǵanı belgisiz.

Evklid húrmetine qılınǵan isler

Evklid sonday da'rejedegi húrmetli matematik bolǵan, onıń húrmetine alımlar tómendegilerge Evklid atın bergen:

• Aspandaǵı tas yag'nıy asteroid
• Ay kraterindegi shuqır